Het kleurenspel van kunstenaar Daniël Peetermans

​

“Ook als het donker is, wil ik het licht blijven zien”

​

Voor de meeste kunstenaars is kleur belangrijk om hun gevoelens en emoties uit te drukken. “Dat is zeker het geval bij mijn werk”, bevestigt Daniël Peetermans, die vaak met kleurrijke vlakken en composities werkt. “Toen ik door de zorg voor mijn ouders door een moeilijke periode ging, schilderde ik opvallend veel in zwart-wit.” Een gesprek over spelen met kleuren, over kleurenblindheid, maar vooral ook over de ziel van de kunstenaar.

 

TEKST GEERT VAN HECKE

 

Jarenlang werkte Daniël Peetermans als grafisch vormgever bij een uitgeverij. En hoe leuk hij het ook vond om zo mee vorm te geven aan mooi verzorgde publicaties, toch lag zijn echte artistieke passie in de vrije grafiek. “Van kleins af zat het in mij om te tekenen, vooral portretten van mensen. Op die manier was ik al volop creatief bezig zonder ook maar enige specifieke kennis of opleiding op dat gebied. We woonden in een landelijke gemeente in Limburg en naar de tekenacademie gaan, daar was gewoonweg geen sprake van. Ik droomde wel van een toekomst als kunstenaar, maar dat was een wereld die mijn ouders helemaal niet kenden.”

 

Zwart-witperiode

 

Toch ben je een kunstopleiding gaan volgen.

 

“Jazeker, en daarvoor trok ik naar het Sint-Lucas Instituut in Brussel. Ik koos er voor de richting vrije grafiek. De grootstad was voor mij een onbekende wereld met veel verleidingen op allerlei gebied. (lacht) In het eerst jaar hoger onderwijs kon ik me moeilijk aanpassen, maar daarna beleefde ik een mooie studententijd. We kregen les van heel inspirerende mensen als Luc Verstraete en zijn assistent Albert Daniëls. Voor het brede publiek zijn dat misschien geen grote namen, maar iemand als Luc Verstraete heeft wel prachtige dingen gemaakt. Ik ben die docenten nog altijd bijzonder dankbaar voor wat ik toen allemaal geleerd heb. Toch rolde ik daarna in de wereld van de vormgeving, de toegepaste grafiek, wat voor werkzekerheid zorgde. Wanneer je voluit als kunstenaar wil leven, valt dat moeilijk met een gezinsleven te combineren. Gelukkig had ik naast mijn job wel nog de tijd om mij toe te leggen op mijn schilderwerk.”

 

Wie een schilderij bekijkt, heeft meteen ook oog voor de kleuren. Wat probeer jij met kleuren te vertellen?

 

“Het is logisch dat leren werken met kleuren al in de opleiding een belangrijk onderdeel vormde. Zo herinner ik me de uitspraak van een van de docenten tegen een student: ‘Jij gaat ooit nog in een zwart-witperiode belanden.’ Blijkbaar voelde die man dat aan en dat verraste mij op dat moment. Maar vandaag versta ik dat zelf ook veel beter. Een aantal jaren geleden had ik het emotioneel bijzonder lastig omdat mijn ouders toen in een woonzorgcentrum verbleven. Als ik nu naar die periode terugkijk, merk ik dat ik toen bij het schilderen sneller naar donkere kleuren greep. Ik maakte veel grijze of soms helemaal witte werken. Toch bleven er nog altijd bepaalde andere kleurtinten sluimeren. Ook als het donker is, wil ik het licht blijven zien. Zo sta ik in het leven.”

 

Blind voor kleurennuances

​

Kleuren bepalen mee je werk, maar ik heb me laten vertellen dat je beperkt kleurenblind bent… Hoe zit dat precies?

​

“Dat klopt. Ik kan kleuren van elkaar onderscheiden, maar ik zie niet dezelfde waaier aan kleuren zoals andere mensen dat ervaren. De hoofdkleuren vormen geen probleem, alleen bepaalde nuances niet benoemen. Bijvoorbeeld wanneer groen overloopt in geel of rood in groen. Wat voor jou rood is, zie ik dus soms als groen.”

 

“Mijn kleurenblindheid was nooit een handicap voor mijn job. Ik had zo mijn trucjes om de precieze kleur te weten”

 

Hoe moet ik mij dit dan voorstellen, een ‘kleurenblinde’ graficus?

​

“Goh, op mijn werk heb ik dat natuurlijk nooit aan veel mensen verteld (lacht). Maar kleuren spelen vanzelfsprekend een grote rol om structuur en compositie aan te brengen in een boek. Toch was mijn kleurenblindheid nooit een handicap voor mijn job. Ik had immers zo mijn trucjes om de precieze kleur te weten. In de drukkerswereld vertrek je nu eenmaal van de vier basiskleuren geel, zwart, cyaan en magenta. En op basis van de percentages die voor een kleur gebruikt worden, kan ik weten over welke nuances het gaat. Iets meer geel  leidt dan bijvoorbeeld tot groen. Ik ga niet ontkennen dat ik daar nooit mee geworsteld heb, maar uiteindelijk worstel je als kunstenaar met veel dingen…”  

 

“Achter alles wat er blijkbaar lieflijk en fantastisch uitziet, zit niet zelden een donkere kant”

 

Verdomme-gevoel

​

Het proces om tot een schilderij te komen, verloopt bij Daniël heel organisch. Hij zet zich aan zijn schildersezel en begint dan te schilderen wat spontaan in hem opkomt. “Vaak weet ik niet wat ik precies ga schilderen. In het begin is dat chaotisch en gaandeweg komt daar structuur in. Na die eerste fase maak ik een foto en dan bewerk ik dat beeld met de computer. Aan elk schilderij gaat dus veel denkwerk vooraf, want ik zit voortdurend te corrigeren en weg te vegen. Uiteindelijk deden de Vlaamse Primitieven net hetzelfde, waardoor ze nu soms nog eerdere versies van schilderijen weer naar boven kunnen halen. Elk veegje en drupje heb ik zo bedoeld en soms zie je dan ook eens iets speciaals als figuur verschijnen. Ik denk nu aan het schilderij ‘Mickey left de building’, waarin ik Mickey Mouse als metafoor voor de onschuld gebruik. Achter alles wat er blijkbaar lieflijk en fantastisch uitziet, zit immers niet zelden een donkere kant. In dat werk kun je bijvoorbeeld een verwijzing zien naar de hele MeToo-beweging. Vaak schilder ik vanuit wat een soort ‘verdomme’-gevoel, vandaar ook die reeks die ik over de jodenvervolging maakte. En nu ben ik vooral kwaad op de aanstokers van die oorlog in Oekraïne, een thema dat misschien straks ook in mijn werk opduikt. Pas als het werk af is en ik er helemaal die  emoties zoals woede of verdriet in kwijt raakte, kom ik echt weer tot rust.”

 

“Ik heb het er altijd moeilijk mee gehad dat kleuren aan een bepaalde organisatie of partij gekoppeld worden”

 

Nog even terug naar de kleuren. In sommige recente schilderijen duiken ook regenboogjes op. Moet ik daar iets specifieks achter zoeken?

 

“Ik ben gewoon al blij als mensen zeggen dat een bepaald werk hen raakt. Wat dat dan precies is, bepaalt de toeschouwer zelf. Wat nu die regenboogjes betreft, wil ik daarmee dit statement maken: laat de regenboog toch gewoon zichzelf zijn en verbind die niet met deze of gene organisatie. Ik heb het er altijd moeilijk mee gehad dat kleuren aan een bepaalde organisatie of partij gekoppeld worden. Ik wil in mijn werk kleuren zonder politiek of maatschappelijk gewicht gebruiken. Dat lukt bijvoorbeeld goed met roze, waarbij ik probeer om die kleur zo universeel mogelijk te communiceren. Wat mijn lievelingskleur is, wisselt ook sterk. Vroeger was dat blauw, later was ik nogal fan van geel. Die kleur maakte mij gewoon blij.”

 

​

​

Wie is Daniël Peetermans?

​

· Groeit op in Tessenderlo

· Studeert halfweg de jaren zeventig vrije grafiek aan het Sint-Lucas Instituut in Brussel, met o.a. Luc Verstraete en Albert Daniëls als inspirerende leraren

· Werkt gedurende meer dan dertig jaar als grafisch vormgever bij het Davidsfonds

· Toont zijn werk voor het eerst aan het brede publiek in galerie Theobalds Boothuisje in Oostende (2003), vlakbij het Ensorhuis

· Is een van de kunstenaars voor het project ‘Kunst in de Kempen’ (2009)

·  Neemt deel aan de Canvas Collectie en wordt geselecteerd voor de tentoonstelling in Bozar in Brussel (2010)

·  Werkt in de collectie van ‘Kunst in huis’

​

​

​

Mei 2022